Αποτελεί ή όχι σωτηρία για την Ελλάδα η πτώχευση και η ταυτόχρονη έξοδο από το κοινό νόμισμα; Τι θα σημαίνει για τον μέσο Έλληνα αυτή η εξέλιξη. Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Νίκος Χριστοδουλάκης φωτίζει κάποιες άγνωστες προς το
παρόν πτυχές για το «αβέβαιο» μέλλον της χώρας αν και εφ’ όσων πτωχεύσει και τεθεί τελικά εκτός Ευρωζώνης…
Τι θα σημαίνει για τη χώρα μας μια ενδεχόμενη χρεοκοπία; Θα τεθούμε αμέσως εκτός Ευρωζώνης και ευρώ;
Όπως και σε άλλες νομισματικές καταρρεύσεις, θα προηγείται η χρεοκοπία του κράτους και θα ξεκινήσει με την άρνηση ή την αδυναμία του κάποια στιγμή να εξοφλήσει έγκαιρα τα ομόλογα που έχει δανειστεί. Οι ξένοι οίκοι το καταγράφουν αμέσως ως «πιστωτικό γεγονός» και η νέα κατάσταση γνωστοποιείται ταχύτατα σε όλους τους πιστωτές του κόσμου, ανεξάρτητα από το πότε λήγουν τα δικά τους ομόλογα. Διαπιστώνοντας ότι η αδυναμία αποπληρωμής αφορά όλους, οι δανειστές με δική τους ή όχι ενημέρωση υφίστανται ένα γερό «κούρεμα» στα ομόλογα και σε ανταπόδοση σταματούν να δανείζουν εκ νέου την χώρα. Στην επόμενη φάση το κράτος θα βρεθεί χωρίς χρήματα για να πληρώσει τις λειτουργικές του υποχρεώσεις και θα επιβάλει αναστολή μισθών και συντάξεων. Αργότερα θα αναγκαστεί να διακόψει ζωτικές λειτουργίες πολλών τομέων, γιατί θα σταματήσει η τροφοδοσία με αγαθά που αγοράζονται με αντικαταβολή είτε εισάγονται. Η Ελλάδα θα βρίσκεται τότε σε αγωνιώδη αναζήτηση πιστώσεων, αλλά επειδή θα είναι ακόμα στο Ευρώ και δεν κόβει δικό της χρήμα θα απευθυνθεί στην ΕΚΤ και ίσως λάβει μια μικρή διασωλήνωση ρευστότητας για μικρό χρονικό διάστημα. Μετά όμως αυτό θα σταματήσει γιατί και η ΕΚΤ θα υποστεί ζημίες από το γενικευμένο κούρεμα των ελληνικών ομολόγων και θα πρέπει να τις ανακόψει. Έτσι θα μπούμε στην τρίτη φάση στην οποία κάποιοι θα προτείνουν έξοδο από το Ευρώ και θα βρουν απελπισμένους και απλήρωτους να το δεχτούν εκβιαστικά. Μάλλον θα το παρουσιάσουν ως «ευφυή εθνική στρατηγική» αφού έτσι θα έχουμε ξανά ελληνικό νόμισμα και μάλιστα ανέπαφο γιατί ταυτόχρονα δεν πληρώνουμε τους ξένους δανειστές. Και μετά αρχίζει η πτώση στο κενό!
Ποιο το σενάριο της επόμενης ημέρας στο ενδεχόμενο να επιστρέψει η Ελλάδα στη δραχμή;
Δεν θα γίνει καμιά επιστροφή στη δραχμή του 2000, αλλά θα εφευρεθεί άλλο νόμισμα, ίσως και με άλλη ονομασία. Μόλις σχεδιαστεί το νέο νόμισμα, θα αποφασιστεί μια υποτίμηση τουλάχιστον κατά 30% για να καλυφθεί η διαφορά ανταγωνιστικότητας με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης, και κυρίως με την Γερμανία.
Ποια θα είναι περίπου η ισοτιμία της νέας δραχμής έναντι του ευρώ;
Η Νέα Δραχμή κατά πάσα πιθανότητα θα τεθεί σε καθεστώς ελεύθερης διακύμανσης, αν όχι για πάντα σίγουρα για μεγάλο διάστημα μέχρι να πειστούν οι αγορές ότι η συναλλαγματική ισοτιμία που τελικά θα επικρατήσει είναι βιώσιμη. Καθώς μάλιστα ο κύριος λόγος που θα επικαλούνται οι αρχές για την έξοδο από το Ευρώ θα είναι η ύφεση της ελληνικής οικονομίας, πολλοί θα προσδοκούν ή θα πιέζουν για ακόμα μεγαλύτερες υποτιμήσεις, προκαλώντας έτσι μια μεταβατική περίοδο αστάθειας που δύσκολα μπορεί να αντιμετωπιστεί με καθεστώς ελεγχόμενης ισοτιμίας. Τότε θα συμβεί το γνωστό φαινόμενο της «συναλλαγματικής υπερακόντισης» και θα υποτιμηθεί αμέσως κατά άλλο ένα ποσοστό 20-30%. Τελικά η Νέα Δραχμή θα είναι πολύ πιο φτηνή, ίσως ξεπεράσει ακόμα και τις 500 το ένα Ευρώ. Ούτε και εκεί είναι όμως βέβαιο ότι θα παραμείνει η ισοτιμία. Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν εισήχθη η Νέα Δραχμή το 1945 με σταθερή ισοτιμία στην Χρυσή Λίρα, αμέσως αποθησαυρίστηκαν όλες οι Λίρες γιατί κανείς δεν πίστευε ότι η ισοτιμία θα αντέξει σε εκείνο το επίπεδο. Μετά από λίγο οι Αρχές αναγκάστηκαν να καταργήσουν την Νέα Δραχμή και να εισάγουν ξανά ένα άλλο νόμισμα, την νεότερη Δραχμή, σε ακόμα πιο υποτιμημένη ισοτιμία.
Η χρεοκοπία της χώρας τι αντίκτυπο θα έχει στις μεσαίες και μικρομεσαίες τάξεις των Ελλήνων;
Με τις διαδοχικές υποτιμήσεις θα προκληθεί άγριο κύμα πληθωρισμού που θα φτάσει το 30 με 40% θυμίζοντας και από αυτή την άποψη τα χρόνια μετά τη Κατοχή. Οι μισθοί θα χάσουν αμέσως την αγοραστική τους αξία κατά το ίδιο ποσοστό. Παρά το γεγονός ότι τα φαινόμενα αυτά έχουν παρατηρηθεί σε όλες τις μαζικές υποτιμήσεις άλλων χωρών, υπάρχουν μερικοί που σκοπίμως τα παραβλέπουν και ισχυρίζονται ότι έστω και έτσι η ανταγωνιστικότητα της εργασίας θα ανέλθει θεαματικά, η ανεργία θα μειωθεί και η ελληνική οικονομία θα προοδεύσει γρήγορα ξεχνώντας την βραχυχρόνια υποτίμηση.
Κινδυνεύουν με δήμευση οι καταθέσεις των πολιτών στις ελληνικές τράπεζες;
Οι τράπεζες θα υποστούν μεγάλο στραπάτσο από το «κούρεμα» των ομολόγων, την εκδίωξη από την ΕΚΤ που δεν θα τους δίνει πλέον ρευστότητα και από την απόσυρση των καταθέσεων που οι πελάτες θα τις ζητάνε σε Ευρώ. Οι καταθέσεις βέβαια είναι σε Ευρώ και με τον νόμο έτσι πρέπει να παραμείνουν, αλλά ο κόσμος θα φοβάται ότι κάποια κυβέρνηση μπορεί να τολμήσει να τις μετατρέψει σε δραχμές και να χάσουν με την διαρκή υποτίμηση. Αυτό θα ισοδυναμεί με δήμευση καταθέσεων και ο κόσμος θα εξεγερθεί όπως στην Αργεντινή το 2002 και προπολεμικά στην Ελλάδα όταν έκοψαν το χαρτονόμισμα στα δύο.
Σύντομα θα κλείσουν πολλά καταστήματα ελληνικών τραπεζών σε άλλες χώρες γιατί κανείς δεν θα εμπιστεύεται ένα νέο αδύναμο νόμισμα και για πολλά χρόνια θα συρρικνώσουν τις δραστηριότητες τους σε απλές συναλλαγές. Επιπλέον τα δάνεια στα νοικοκυριά θα κοπούν γιατί οι φαλιρημένοι επιχειρηματίες θα αρνούνται να ξεπληρώσουν, κρύβοντας την δική τους χρεοκοπία πίσω από την εθνική.
Αν η Ελλάδα βγει από το σύστημα του Ευρώ, θα υπάρχουν επιπτώσεις για το νόμισμα;
Θα υπάρξει ισχυρός κλονισμός σε όλο το σύστημα του Ευρώ γιατί αμέσως μετά θα ξεκινήσει το παιγνίδι εξόδου για Πορτογαλία, Ιρλανδία και Ισπανία. Ό, τι παραμείνει από το Ευρώ θα υποτιμηθεί και θα μειωθεί η χρήση του ως αποθεματικού σε όλο τον κόσμο. Βασιλεύς και πάλι θα είναι το δολάριο, με Βασίλισσα την στερλίνα.
Ίσως υποθέσει κανείς ότι αυτό δεν θα μας ενδιαφέρει πλέον αφού εμείς θα έχουμε φύγει, αλλά σφάλλει. Η υποτίμηση και αποσταθεροποίηση του Ευρώ θα εξαφανίσει και τα όποια οφέλη θα μπορούσαν να έχουν οι ελληνικές εξαγωγές σε ευρωπαϊκές χώρες γιατί θα είναι και αυτές υποτιμημένες. Στην πραγματικότητα η εγκατάλειψη του Ευρώ από την Ελλάδα πιθανόν να βρει μιμητές και σε άλλες οικονομίες. Ακόμα και η Ιταλία που θα απειληθεί από τον πάμφθηνο τουρισμό στην Ελλάδα θα σκεφτεί την έξοδο. Μετά κάθε κράτος χωριστά θα οδηγηθεί σε αμοιβαία εχθρικές υποτιμήσεις και όλα μαζί σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση.
Ποιους θα ωφελήσει μια πιθανή πτώχευση της Ελλάδας;
Οι κήρυκες της ταυτόχρονης εξόδου και άρνησης πληρωμής του χρέους πολύ βολικά ξεχνούν τι είχε γίνει τον Μάρτιο 1932 όταν η αποχώρηση της Ελλάδας από το «Σύστημα Χρυσού Κανόνα» προκάλεσε εκτεταμένη φτώχεια και κοινωνικές ταραχές. Ακολούθησαν διάφορα κινήματα, επανήλθε ο Βασιλεύς και στο τέλος επιβλήθηκε η δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936, με χιλιάδες φυλακίσεις και εκτελέσεις. Επιπλέον, οι πιστωτές που προήρχοντο κυρίως από την Μ. Βρετανία επέβαλαν σκληρότατους όρους για την μετέπειτα λήψη των νέων δανείων που χρειαζόταν η χώρα. Ακόμα και σήμερα, ογδόντα σχεδόν χρόνια μετά την στάση πληρωμών του 1932, οι επενδυτές από την Βρετανία απολαμβάνουν ειδικό προνομιακό καθεστώς όταν αγοράζουν ελληνικά ομόλογα. Ντε φάκτο, το αφορολόγητο καθεστώς είναι μια διαχρονική επιβάρυνση λόγω της στάσης πληρωμών της δεκαετίας του 1930.
Τι συμβουλεύετε τους Έλληνες να κάνουν αυτή τη στιγμή και τι σε περίπτωση πτώχευσης της χώρας;
Θα τους συμβούλευα να μην αφήσουν με κανένα τρόπο να συμβεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο και να αντιστέκονται με κάθε τρόπο στις ανοησίες όσων προπαγανδίζουν την χρεοκοπία και την έξοδο από το Ευρώ. Εάν ό μη-γένοιτο συμβεί το μοιραίο κανείς από τους δραχμο-σωτήρες που σήμερα ξιφουλκούν εναντίον του Ευρώ δεν θα βρίσκεται κοντά τους για να τους στηρίξει και να τους δείξει τον παράδεισο που τους έταζε. Στην Ελλάδα μετά την χρεοκοπία του 1932 ήρθε φτώχεια, κοινωνικές εξεγέρσεις και λίγο μετά δικτατορία. Στην Αργεντινή μετά την χρεοκοπία του 2001 ήρθε φτώχεια, κοινωνικές ταραχές και αποκλεισμός από νέο δανεισμό. Η χρεοκοπία θα ωφελήσει μόνο όσους έχουν χρεοκοπήσει και θέλουν να συγκαλύψουν τις δικές τους ζημιές με αυτές της χώρας και φυσικά όσους έχουν χρυσές λίρες και λεφτά στην Ελβετία. Όπως είχε πει και το ΚΚΕ τον Ιούνιο η έξοδος από το Ευρώ θα βλάψει τους εργάτες, όχι τους μεγάλους.
Ο Νίκος Χριστοδουλάκης διετέλεσε Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (24.10.2001 έως 10.3.2004) ενώ είναι Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο βιβλίο του «Σώζεται ο Τιτανικός;» περιγράφει όσα χρειάζεται να ξέρει κάποιος για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, από τη δημιουργία του χρέους και το Μνημόνιο, ενώ προτείνει και ο ίδιος μια εναλλακτική πρόταση για τη βιωσιμότητα του χρέους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου